Compleet met taart, genodigden en fotograaf van het regionale weekblad, waren alle groepsleden van Scouting Livingstone op 18 mei present bij de feestelijke tewaterlating van hun Lelieschouw nr. 8, de Fram. Een nieuwe mijlpaal in het bestaan van dit schip is bereikt: na een grote restauratieronde kan dit schip weer jaren aan nieuwe leden vreugde verschaffen, zoals dit al zestig jaar het geval is geweest.

De plechtigheid werd bezegeld, toen de restaurateurs Eep van Damme en Evert Moespot zelf de laatste bouwhandeling verrichtten: hun ‘handtekening’ achterlaten in de vorm van het opschroeven van een koperen herinneringsplaatje op het achterbord.
Beide mannen, geboren met twee rechterhanden, liefde voor het klassieke schip en een goed oog voor detail, hadden hun sporen al verdiend in herstel en zelfbouw, waaronder een kopergeklonken sloepje. Een van hen is vakschilder van beroep, daar boften de leden bij!
Ook als bijzonderheid kan worden gemeld dat de schrijver van dit bericht ruim 50 jaar geleden zelf als jongen in de Fram zeilkampen heeft meegemaakt, het zeilen heeft geleerd en er zelfs mee is omgeslagen. Zo werd bij hem de liefde voor het varen met klassieke boten bijgebracht.
Meer dan een halve eeuw heeft dit schip het jeugdwerk gediend. Zo’n lange tijd het verenigingsleven overleven is al bijzonder: met ups en downs is het de jaren doorgekomen, altijd bij dezelfde groep, gekoesterd als pronkjuweel van Scouting Livingstone. Zestig jaar heeft het scheepje vrijwel alle zomerkampen, sleeptochten naar Vinkeveen en Friesland meegemaakt, met vrijwel elk jaar weer een andere bootsman.
Maar het kende ook mindere jaren, waarin het scheepje werkeloos en wat verwaarloosd – geen tijd, minder leden – op de kant moest blijven liggen. Twee jaar zelfs ondersteboven ergens buiten; in 1998 is ze uit de sneeuw geplukt en veilig onder dak gebracht in Amstelveen.

In de loop der jaren werden al deelrestauraties uitgevoerd door Christoffel Morel, nu groepsleider. Destijds werkte hij op de Bataviawerf en hij kreeg de juiste adviezen mee van scheepsbouwmeester Willem Vos. Met gevolg dat de schouw, net 50 jaar oud, de status verkreeg van ‘Varend Monument’. Zo heeft ze kunnen pronken op Sail 2000 en in de Hiswahaven naast de Wilnisser aak Vriendschap van Gerard en Maartje Meijer, die in die jaren – precies tweemaal zo oud – zijn eeuwfeest vierde.

Tientallen generaties jongens en meiden zijn er groot op geworden en hebben hun passie voor varen opgedaan. Een vorming voor hun verdere leven: het werken eraan, het zeilen ermee, lol maken, het groepsverband ervaren (dat heet nu ‘teambuilding’), wedstrijden winnen, zoals de Kaagcup. Heel veel van hen zijn, dankzij de Fram, met het klassieke varen verder gegaan.
De groep zelf is tien jaar ouder dan de Fram, nog dit jaar wordt in september het bestaan gevierd met een reünie. (Oud-leden: let op de website!)

Lelieschouw
Deze schouw is er een van een serie van tien houten schouwen, in 1949 besteld, waarmee in de opbouwperiode na de oorlog het jeugdwerk weer op gang kwam. Als eerste eenheidsboot voor de zeeverkenners zijn er eerst tien in hout gebouwd, de opvolgers werden van staal gebouwd. De houten schouwen zijn gebouwd door Nicolaas de Vries in Sneek naar een tekening van J. Olij en is voortgekomen uit de Friese zesmeterklasse.
Twee scheepsrestaurateurs hebben gedurende negen maanden aan de Fram gewerkt op alle maandagen; soms een extra dagje tussendoor, vooral in de laatste weken bij het afschilderen.
Grote delen van het vlak zijn vervangen, evenals enkele gangen geheel of gedeeltelijk. Een aantal spanten en het zeilwerk zijn vernieuwd. Het al jaren geleden verdwenen kleine vooronder/opstapje is weer teruggebracht. Alles is uitgevoerd in iroko. Om het schip in de boorden te versterken heeft rnen in elke uiterste hoek een kleine horizon-
tale knie ingebracht. Een zeer gedegen en prachtig uitgevoerde restauratie: met een beetje zorg van de leden haalt de Fram nu wel de 100 jaar!
Het hele restauratieproees kan worden bekeken op www.livingstonegroep.nl/Fram. Daar treft u ook het wel en wee van de andere negen houten Lelieschouwen. Een uitgebreid artikel over Lelieschouwen staat in SdZ 1993-3.

Tekst en foto’s: Henk Morel

Lelieschouw nummer 8 Fram
Bouwjaar 1949, werf Nic. de Vries, tekening J. Olij
Afmetingen 6 x 1,80 m. tjottertuigage 16 m2
Technische gegevens restauratie:
Hout: iroko, als oorspronkelijk.
Houtverbindingen gelijmd met Bison tweecomponent en geschroefd.
Naden, voorheen gebreeuwd, nu ‘gerubberd’ met Simson kit.
Schip afgelakt met Epifanes hardhoutolie & bootlak groen.
Bodem binnen en buiten Touwen ‘teer’ Bottom Coat zwart & brons.
De enige versiering: bescheiden ojief met wit accentlijntje nabij voorbord en op de zwaarden.